Yaz aylarında özellikle çocukların ve hamilelerin, başta kayısı olmak üzere acı badem, zerdali, kiraz, şeftali ve elma çekirdeklerini tüketmeleri, zehirlenmelere yol açabilir.
Pek çok meyve çekirdeğinde bulunan “amigdalin” adlı madde, bağırsaklarda çözünerek “siyanid” adlı son derece zehirli bileşiği ortaya çıkarır. Bu madde, çok hızlı toksik etkiler göstererek ani çocuk ölümlerine bile neden olabilir. Memorial Kayseri Hastanesi Çocuk Endokrinoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Selim Kurtoğlu, bu konudaki önemli bilgileri paylaştı.
Kayısının acı çekirdeği
Ağızdan alınan bazı meyvelerin çekirdeklerindeki amigdalin, bağırsaklarda çözünerek siyanid üretir. Bu kimyasal bileşikler, doğada bazı canlılar tarafından da üretilebilir ve yaşamı tehdit eden zehirlenmelere yol açabilir. Özellikle bazı kayısı türlerinin acı çekirdeğinden 5-25 adet tüketilmesi bile zehirlenmeye yol açabilir.
Zehirlenme belirtileri
Kayısı çekirdeği, mideden bağırsaklara geçerek 10 dakika içinde çözünür ve siyanid hızla emilir. Bu zehir, kan hücreleri, dalak, beyin, akciğer ve kalp başta olmak üzere tüm dokulara yayılarak oksijen kullanımını engeller ve ağır klinik tablolara yol açar. Başlangıç belirtileri arasında yüzde kızarma, terleme, çarpıntı, hızlı nefes alma, ağızda aşırı salgı, baş ağrısı, dönme ve kusma bulunur. Zehirlenmenin ilerleyen aşamalarında solunum düzensizlikleri, tansiyon düşmesi, baygınlık, ateş, havale, felç, morarma ve solunum durması gibi belirtiler görülebilir.
Acı badem kokusu
Zehirlenme durumunda vakit kaybetmeden hastaneye başvurulmalıdır. Hastanın nefesindeki acı badem kokusu, alınan kan örneğinin parlak kırmızı olması, kan şekerinin yükselmesi ve EKG’de ST yükselmeleri gibi belirtiler zehirlenmeyi işaret eder.
Dikkat edilmesi gerekenler
- Ağız yoluyla oluşan zehirlenmelerde kişi kusturulmamalıdır.
- Zehirlenmeye neden olan yiyeceğin ne olduğu tespit edilmeye çalışılmalıdır.
- Özellikle çocukların, aile bireylerinin haberi olmadan meyve çekirdeklerini yemeleri riski göz önünde bulundurularak gerekli önlemler alınmalıdır.
